Zainteresowania czy potrzeby rynku pracy? Pasja czy rozsądek? Mój wybór czy sugestie rodziców czy osób znaczących? To pytania, na które już za chwilę będziesz musiał/a udzielić sobie odpowiedzi.
Zbliża się koniec roku szkolnego, a jeśli jesteś tegorocznym maturzystą, to właśnie dzisiaj zakończyłeś 11- 12 -letni cykl uczenia się. Przed tobą już tylko egzamin maturalny lub/i zawodowy. Wreszcie podano terminy matur więc, większość z Was może już odetchnąć. Koniec kwietnia, maj, czerwiec i lipiec to będzie emocjonujący czas.
Jeśli należysz do tej grupy to prawdopodobnie wiesz już jaki będzie twój następny krok- kolejny etap edukacyjny. Zastanawiając się nad wyborem kierunku studiów czy pracy zawodowej musiałeś/łaś wziąć pod uwagę wiele różnych czynników jak: zainteresowania, możliwości intelektualne, wartości jakimi kierujesz się w życiu, styl pracy, cechy osobowości, być może jakieś trudności czy schorzenia jakie masz. Decydujący będzie oczywiście wynik egzaminu, do którego się przygotowywałeś/łaś od lat.
Część z Was, a także rodziców po przeanalizowaniu wyników, zada sobie być może pytanie czy zmiana dokonanego wyboru jest jeszcze możliwa, a jeśli tak to, na jaką? Zmiana decyzji o wyborze drogi zawodowej, na szczęście, jest możliwa na każdym etapie życia, warto to jednak zrobić w sposób świadomy i przemyślany.
Koniec szkoły i co dalej?
Już w najbliższym czasie, staniesz przed decyzją, który z zadeklarowanych kierunków studiów ostatecznie wybrać, na jakiej uczelni i w jakim systemie studiować? Czy wyjechać za granicę, do innego miasta? a może pójść do pracy? Może stwierdzisz, jak część młodzieży w Europie i innych krajach, że chcesz zrobić sobie roczną przerwę w uczeniu się – gap year. Obojętnie co wybierzesz, wybieraj po rozpatrzeniu wszystkich możliwości.
Czym warto się kierować w podejmowaniu decyzji?
Od lat doradcy zawodowi obserwują, z różnym i zmieniającym się natężeniem, następujące tendencje w podejmowaniu decyzji edukacyjno-zawodowych młodzieży.
- wybór oparty na potrzebach rynku pracy, prognozach i statystykach przewidujących popyt na konkretne zawody, nieuwzględniający, jako decydującego aspektu zainteresowań.
Krótko mówiąc wybierasz to, co wydaje ci się, że będzie miało gwarancję zatrudnienia i da ci wysokie wynagrodzenie. Nie myślisz przy tym, by było to coś, co cię interesuje. To sprawa drugorzędna. Twierdzisz, że możesz robić w życiu wszystko. Czy na pewno? Teoretycznie, tak jest. W praktyce, praca, która będziesz wykonywał/a przez 2/3 swojego życia musi cię chociaż trochę interesować. W innym przypadku, zdecydowanie szybciej będziesz osobą, która chodzi do pracy pod przymusem, a to co robi, nie daje jej żadnej satysfakcji.
2. wybór kierunków sponsorowanych przez ministerstwo i wiążących się z otrzymywaniem stypendium (przy spełnieniu konkretnych warunków, o których nie zawsze wiedzą przyszli studenci, np. średnia ocen).
Podobnie ma się sytuacja ze sponsorowanymi kierunkami. Jeśli jedynym kryterium wyboru jest wpływające stypendium na twoje konto, to może się okazać, że decyzja ta nie będzie trafiona w dłuższej perspektywie czasowej. Kierunek może się okazać trudny, niezgodny z twoimi preferencjami, osobowością i zdolnościami, a stypendium trudno osiągalne. W konsekwencji być może porzucisz studia i będziesz zaczynać od nowa. W zaczynaniu kolejnego kierunku nie ma nic złego, pod warunkiem, że świadomie wybierzesz.
3) wybór oparty o zainteresowania, predyspozycje, pasje, ale uwzględniający także potrzeby rynku. Ta opcja wydaje się być najbardziej optymalna i do takiego rozważania o swojej przyszłości cię zachęcam.
Która opcja jest najlepsza?
W zależności od trendów i sytuacji na rynkach pracy, każda z opcji znajduje swoich zwolenników. Aktualnie coraz większa liczba specjalistów opowiada się jednak za wyborem trzecim jako najbardziej skutecznym i gwarantującym z dużym prawdopodobieństwem sukces. Co przemawia za takim podejściem? Globalizacja, szybko zmieniająca się sytuacja polityczna, ekonomiczna, demograficzna świata, której towarzyszy stosunkowo niska sprawdzalność dokonywanych prognoz. Nie znaczy to, że nie masz kierować się publikowanymi prognozami, zawsze warto je wziąć pod uwagę, ale wybór będzie tym bardziej efektywny im bardziej uwzględnisz w nim oprócz wymienionych czynników także zainteresowania, zdolności, predyspozycje, osobowość i wartości, którymi kierujesz się w życiu. Okazuje się, że spójność pomiędzy ww. czynnikami, daje większe prawdopodobieństwo sukcesu w przyszłości niż kalkulacja „na zimno” oparta tylko i wyłącznie na sugestiach analityków rynków pracy.
Co się stanie, jeśli źle wybiorę?
A więc maturzysto, co może się stać, jeśli wybierzesz niezgodnie ze swoimi predyspozycjami i zainteresowaniami? Jeśli należysz do osób o silnej woli, samodyscyplinie i mocnym przekonaniu o możliwości osiągnięcia sukcesu, z dużym prawdopodobieństwem skończysz studia i znajdziesz pracę. Czy będzie Ci dawała zadowolenie i satysfakcję? Być może. Wszystko może się zdarzyć. Istnieje jednak duże prawdopodobieństwo, że po kilku latach, a może już miesiącach, stwierdzisz, że praca” jest nudna, męczącą, ludzie są trudni, a środowisko niesprzyjające, itp., itd.” Jeśli wtedy będziesz posiadać już rodzinę (być może także kredyt hipoteczny, itp.) i należysz do osób odpowiedzialnych pozostaniesz w TEJ firmie, w TYM miejscu i na TYM stanowisku, coraz bardziej sfrustrowany i niezadowolony.
Czy można uniknąć tak negatywnej perspektywy? Tak, dokonując mądrego wyboru już teraz. Wyboru opartego na wiedzy o sobie, nieobciążonego presją oraz oczekiwaniami rodziny i bliskich. Wiedzy opartej na twoich doświadczeniach, autorefleksji, mocnych i słabych stronach, ale także na mierzalnych, twardych wynikach testów psychologicznych.
Co zrobić?
- Przeanalizuj za klika tygodni jeszcze raz wyniki matury i wszystkie elementy wiedzy o sobie, wymienione wcześniej.
- Odpowiedz sobie na pytanie czy kierunek, który wybrałeś jest zgodny z informacjami, które posiadasz i czy jego ukończenie pozwoli Ci osiągać cele, o jakich marzysz? Jeśli nie, nie bój się zmiany. W rozmowie z rodzicami podaj argumenty przemawiające za zmianą decyzji i zobacz, jaka będzie ich reakcja. Być może, że początkowe obawy okażą się bezpodstawne i ku Twojemu zaskoczeniu spotkasz się ze zrozumieniem i wsparciem. Powodzenia, spróbuj!
P.S. Jeśli nadal nie jesteś zdecydowany/a zapraszam na diagnozę profesjonalnym testem badającym zainteresowania, zdolności, osobowość i wartości– Kompas Kariery. Zadzwoń lub wejdź na stronę i umów się.